Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że kreatywność jest dziś bardzo modnym terminem. Pojęcie to cieszy się niesłabnącą popularnością już nie tylko w kontekście rozwoju osobistego. Sukcesywnie przenika też do innych sfer – między innymi biznesu, ekonomii czy inżynierii. Taki rozwój sytuacji sprawił jednak, że coraz trudniej zdefiniować kreatywność i określić jej istotę. Co więc wiadomo na jej temat i jak można ją pobudzić?

Bądź kreatywny! Czyli jaki?

Jednoznaczne zdefiniowanie kreatywności może sprawić problem. Aby lepiej zrozumieć jej podstawowe założenia, warto bliżej przyjrzeć się pochodzeniu tego terminu. Słowo to pochodzi od łacińskiego creatus, czyli twórczy. Można więc bez obaw stwierdzić, że w kontekście kreatywności to właśnie twórczość odgrywa najważniejszą rolę. Takie stanowisko zajmuje też wielu badaczy, którzy twierdzą, że osoby kreatywne to takie, które potrafią generować nietypowe rozwiązania powierzonych im zadań, a także są gotowe do tworzenia nowych pomysłów, idei oraz koncepcji. Co więcej, w parze z tym pojęciem idzie również zagadnienie myślenia kreatywnego, które wyróżnia się nieszablonowym (think outside the box) i twórczym podejściem do myślenia o konkretnym zagadnieniu. Czy to oznacza, że dar kreatywności posiadają tylko nieliczne jednostki? Nie! Ale o tym poniżej.

Fakty i mity na temat kreatywności

Mimo łatwego dostępu do informacji i artykułów badawczych, wciąż wiele osób powiela szkodliwe mity na temat kreatywności, które nie są zgodne z aktualną wiedzą. Które z najpopularniejszych na jej temat stwierdzeń są prawdziwe, a które mijają się z prawdą?

Kreatywność to umiejętność, którą posiadają tylko nieliczne jednostki – FAŁSZ We współczesnej psychologii kreatywność funkcjonuje na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony mówi się o niej jako o wrodzonej umiejętności, którą posiada każdy z nas. Z drugiej strony podkreśla się jednak, że stopień jej zaawansowania zależy od tego, w jaki sposób dana jednostka będzie ją pielęgnować i ćwiczyć.

Kreatywność można trenować i rozwijać – FAKT Choć kreatywność jest cechą wrodzoną (a nie nabytą), każdy z nas może mieć realny wpływ na jej rozwój. Podczas treningów kreatywności wykonuje się najczęściej ćwiczenia, które mają służyć polepszeniu oryginalności (zdolność do wytwarzania nietuzinkowych koncepcji), płynności (umiejętność generowania bardzo dużej liczby pomysłów), giętkości (pokonanie trudności w przełamywaniu utartych i dobrze znanych schematów).

Kreatywność to wynajdywanie całkowicie nowych i oryginalnych koncepcji – FAŁSZ Postrzeganie kreatywności przez pryzmat „wynalazczości” jest błędne. Świetnie tłumaczył to m.in. Steve Jobs, który twierdził, że jest ona łączeniem elementów, których nikt wcześniej jeszcze nie umiał połączyć. To z kolei oznacza, że pomysły i idee kreatywne w dużej mierze bazują na znanych, ale przeformułowanych rozwiązaniach.

Przykładowe ćwiczenia na pobudzenie kreatywności

W procesie rozwijania kreatywności najważniejszym elementem są regularne ćwiczenia. To właśnie systematyczne treningi (minimum raz w tygodniu, a najlepiej każdego dnia) mogą sprawić, że nieszablonowe myślenie stanie się nieco prostsze, a generowanie różnorodnych rozwiązań konkretnego problemu będzie łatwiejsze. Poniżej znajdziesz kilka przykładowych ćwiczeń, dzięki którym pobudzisz kreatywne myślenie i wyjdziesz poza utarte schematy. Pamiętaj, aby nie krytykować swoich pomysłów i zadbać o sprzyjającą ćwiczeniom aurę – nie stresuj się, podejdź do nich z lekkim przymrużeniem oka i bądź wypoczęty.

Co by było, gdybyś obudził się na bezludnej wyspie?

To ćwiczenie polega na wypisaniu wszystkich możliwych scenariuszy powyższej sytuacji, które przyjdą Ci do głowy. Na to zadanie najlepiej przeznaczyć nie więcej niż 5 minut. W formułowaniu odpowiedzi pomocne mogą okazać się pytania dodatkowe, np. W jaki sposób zdobędę pożywienie? Jak mogę wykorzystać garderobę, którą na sobie mam? Jak bezpiecznie przetrwam noc na bezludnej wyspie? Jak wezwę pomoc (i czy w ogóle)?

Skrócone łańcuchy skojarzeń

Ta propozycja bazuje na wymyślaniu skróconych łańcuchów skojarzeń, które połączą dwa wyrazy, mające ze sobą (na pierwszy rzut oka) niewiele wspólnego. Przykładowa para wyrazów – Beethoven-drewno. Przykładowy łańcuch skojarzeń – Beethoven-muzyka-fortepian-drewno. Ćwiczenie ułatwi wypisanie parzystej liczby wyrazów na karteczkach, a następnie losowanie par i dopisywanie skojarzeń.

Co robią te przedmioty?

W tym zadaniu chodzi o zgromadzenie kilkunastu przypadkowych wyrazów – np. paznokieć, firanka, sztuczna inteligencja, garnek, materac, rusztowanie, farba, sznurowadło, spinacz do papieru, lustro, gramofon, plakat, fototapeta, poduszka – i dopisanie do każdego z nich ich przeznaczenia.

Z czym Ci się to kojarzy?

To zadanie opiera się na wypisaniu kilku lub kilkunastu nieznanych Ci wcześniej pojęć (warto poprosić kogoś wcześniej o wyszukanie rzadko spotykanych słów), a następnie samodzielnym ich definiowaniu na podstawie brzmienia lub podobieństwa do znanych już zjawisk i terminów.

Jak opiszesz to osobie, która nie widzi?

W tym ćwiczeniu warto wziąć na tapet np. kolor lub przedmiot, a następnie spróbować go opisać tak, aby osoba niewidoma mogła wyobrazić sobie wybraną barwę bądź rzecz jak najlepiej. Wykonując zadanie, pamiętaj o tym, że konkretne elementy możesz omawiać, odwołując się do wszystkich zmysłów.